• Cele projektu
• MAPY
• Zadania projektu
• Partnerzy
• Promocja i informacja
• Materiały informacyjne
• Aktywności
• Strona dostępu do danych
• Kontakt

XXXVI Wszechnica Biebrzańska:
Czerwone Bagno - relikt torfowisk wysokich? Zobacz plakat

Start • Aktywności • Rezultaty • Meteorologia i gazy cieplarniane

Meteorologia i gazy cieplarniane

Torfowiska pokrywają około 2-3% powierzchni lądów na świecie. Natomiast zgromadzone w nich jest około jednej trzeciej ogólnej objętości węgla organicznego znajdującego się w glebie oraz ilość równa objętości węgla w atmosferze czy też całej biomasie obszarów lądowych. Warunki beztlenowe z uwagi na wysoką zawartość wody prowadzą do powolnego rozkładu materii organicznej i są warunkiem koniecznym do zachowania węgla organicznego w torfowiskach. Jednakże, rozkład materii organicznej w warunkach beztlenowych prowadzi do produkcji metanu (CH₄), gazu szklarniowego, które potencjał wpływu na globalne ocieplenie klimatu jest 25-krotnie wyższy w perspektywie 100 lat niż dwutlenku węgla (CO₂). Dziewicze obszary mokradłowe znajdują się pośród najważniejszych źródeł emisji metanu do atmosfery i stanowią około 24% całkowitej emisji metanu pochodzenia naturalnego jak i antropogenicznego.

Duże ilości bakterii metanofilnych mają zdolność do wykorzystania metanu jako źródła energii oraz przekształcenia go, w warunkach tlenowych, w dwutlenek węgla. Te bakterie żyją w wierzchniej warstwie gleb torfowych i mogą pochłaniać znaczącą część metanu. W przesuszonym torfie utlenianie metanu może przekroczyć jego produkcje, co oznacza, że również blisko powierzchni gruntu metan atmosferyczny jest utleniany i w rezultacie torfowisko staje się obszarem pochłaniania dla metanu.

Na obszarze Czerwonego Bagna emisja metanu była mierzona w czterech miejscach w okresie pomiędzy lipcem 2007 a październikiem 2009 (z wyjątkiem okresów zimowych). Przeprowadzono 15 serii pomiarowych podczas których próbki gazowe były pobierane, po trzy w każdym miejscu pomiarowym, z zamkniętych ciemnych komór. Serie pomiarowe były przeprowadzane w tych samych okresach kiedy dokonywane były pomiary hydrologiczne.

Emisja metanu charakteryzowała się dużą zmiennością przestrzenną jak i czasową, pokazując, że roślinność, charakter torfu, poziom wód gruntowych oraz wilgotność gleby są głównymi czynnikami sprawczymi emisji metanu. Dodatkowo, metan jest gazem hydrofobowym, tworzącym w glebie pęcherzyki, co powoduje nierównomierną emisje. Nie została natomiast potwierdzona korelacja pomiędzy emisją metanu a temperaturą. Średnia wielkość emisji ze wszystkich miejsc pomiarowych zmieniała się w przedziale pomiędzy 4 a 26 mg CH₄ m^-2 h^-1. Te wartości odpowiadają całkowitej emisji z okresu 6 miesięcy na poziomie 15 – 114 g CH₄ m^-2. Najwyższe z tych wartości są znacząco wyższe od wartości publikowanych dla Skandynawii.

Jesienią 2008, w okresie bardzo suchym, 3 miejsca pomiarowe były w rzeczywistości obszarami pochłaniania metanu, co może być wyjaśnione poprzez utlenianie metanu w wierzchniej warstwie przez metanofilne bakterie. Miejsca pomiarowe o najwyższej emisji w okresach wilgotnych były jednocześnie największymi obszarami pochłaniania metanu w okresie suchym, co wskazuje, iż potencjał oksydacyjny metanu jest wysoki w glebach ogólnie charakteryzujących się wysoką produkcją metanu.

Zdecydowanie najwyższa emisja była obserwowana w miejscu pomiarowym które było całkowicie podtopione, gdzie stymulowana była produkcja metanu, podczas gdy utlenianie metanu było ograniczone.